శ్రీ బంధ కందము

ఇది ఒక మంగళ బంధము.


"శ్రీ" అను అక్షరమున చిత్రకవితగా కందమును అమర్చుట.

కం||
శారద! వేద విశారద!
రారాజ వదన!కదంబ రాజిత శోణా!
భారతి! రమా మనోహరి!
సారస భవుఁ రాణి! వాణి! సస్వర వరదా!

(బొమ్మపై నొక్కండి)

కవితాభిషేకం!

సీ||   ఆరొక్క రాగాల ఆలాపనల్ రాతి
                 కంబాలఁ జెక్కిన ఖ్యాత నగరి
       ఏడొక్క దిగ్గజా లేడాది పొడగున
                భువన విజయమేగు భూష నగరి 
........
........ 

రాయల వారికి స్మృత్యర్థం ఓ చిన్న నివాళి ఇక్కడ.

గృహబంధము

నవరంగము లేదా గృహబంధములో శారద నుతి.

కం||

రాజ వినీరద చికురా!
రాజిత రంజిత సరోజ రాజ విహారీ!
రాజిత స్వరశత మధురా!
రాజ సుపూజిత సురభిత రమ్య శుభకరీ!

గొడుగు కలిగి కూడ తడిసినాఁడు.

శంకరాభరణం బ్లాగులో ఈ సమస్య ఆ రోజు ఉదయాన్నే చూశాను. నిజం చెప్పాలంటే కాస్త చప్పగా అనిపించింది. కాలకృత్యాలవీ తీర్చుకుని, రెడీ అయి ఆఫీసుకు బయలుదేరే ముందు పూరణ ముగిద్దాం అన్న ఆలోచన వచ్చింది - సినిమాలలో బృందగానంలో మందతో ఆడుతూ హీరో గొడుగు ఉన్నా తడిచిపోయాడు అని. మొదట సమస్య రాసుకుని, బృంద-మంద అనే ప్రాసతో మొదటిపాదం చేకూర్చాను. చూస్తే, రెండవపాదంగా సమస్య(నాలుగవ పాదాన్ని)నే వాడుకోవచ్చని అనుమానం వచ్చింది. అది ఆలానే ఉంచాను. (కాసిన్ని మార్పులతో) ఇక మూడవపాదం తేలికగానే కుదిరింది. అలా పద్యం తయారయ్యింది.

బృంద నాట్య మందు మంద యాడిరి చేత
గొడుగు కలిగి; కూడ తడిసినాడు
చలన చిత్ర నటుఁడు లలన సరసఁ జేరి.
గొడుగు కలిగి కూడ తడిసినాఁడు.

ఈ సోది అంతా ఎందుకంటే -

ఇలా శ్లోకంలో రెండవపాదం, నాలుగవపాదం ఒకే రకంగా కూర్చిన ప్రయోగం శిశుపాలవధమ్ అన్న సంస్కృత కావ్యంలో, ఆరవ సర్గలో మాఘకవి చేశాడు. 

కాన్తాజనేన రహసి ప్రసభం గృహీతః
కేశే రతే స్మరసహాసవతోషితేన |
ప్రేమ్ణా మనస్సు రజనీష్వపి హైమనీషు
కే, శేరతే స్మ రసహాస వతోషితేన ||

స్మరసహ = మన్మథ వికారం కలిగించు
ఆసవ = మద్యముతో
తోషితేన = సంతసించిన వారలై
రసహాసవతా = హాస్యానురాగ బద్ధులై
ప్రేమ్ణా = ప్రేమతో
మనస్సు = పురుషుల చిత్తములలో
ఉషితేన = నివసించు
కాన్తాజనేన = స్త్రీజనము చేత
ప్రసభం = నిర్బంధముగా
రహసి = రహస్యముగా
గృహీతకేశే = పొందిన కేశములు కలిగిన (జడను పట్టుకుని)
రతే = సురతములో
హైమనీషు = హేమన్త ఋతు సంబంధమైన
రజనీష్వపి = రాత్రులలో కూడా
కే = ఎవరు
శేరతే స్మ = శయనించుదురు?
శీతాకాలపు రాత్రులలో మద్యపానమత్తులై, ప్రియురాండ్రమీద మనసుపడి, ఏ యువకులు రతిసుఖం అనుభవించక, నిదురపోతారు?

స్వోత్కర్ష/సొంతడబ్బా అనుకున్నా, ఆ శ్లోకం లో ప్రయోగం వంటిదే నా స్థాయిలో నేనూ చేశాను. ఆ అనుభూతిలో ఆ రోజు గొడుగు కలిగి కూడ తడిసినాను.

కాకిపిల్ల కాకికి ముద్దు కాబట్టి, నా చిన్ని మట్టిబుర్రలో మొలకెత్తిన - నేను రాసుకున్న ఈ చిన్ని పద్యం నాకు ముద్దు. ఈ అనుభూతి నాకిచ్చిన శంకరయ్య గారికి అనేక వందనాలు.

నాకు తెలియదు కానీ ఇటువంటివి తెనుఁగులోనూ తప్పక ఉండే ఉంటాయి. "భావభవభోగ సత్కళా భావములను" అన్న పద్యం ఓ ఉదాహరణ.