చిత్రకావ్యం అంటే అధమ కావ్యమని అలంకారజ్ఞులనేకుల యొక్క అభిప్రాయం. ఈ అభిప్రాయాన్ని తొలిసారి ఖండించిన పండితుడు శ్రీమాన్ అప్పయ్యదీక్షితులు. వీరి ’చిత్రమీమాంస’ గ్రంథంలో చిత్రకావ్యంలో వ్యంగ్యము, అప్రధాన వ్యంగ్యము లేకపోయినా, చారుత్వము లేదని చెప్పడానికి వీల్లేదన్నారు. కాబట్టి చిత్రకావ్యము ’చారు’ కావ్యమే, చిత్రకవిత చారుకవితయే.
అదలా ఉంటే సాక్షాత్తూ ధ్వని సిద్ధాంత కర్త ఆనందవర్ధనుడు ఒక చిత్రకావ్యాన్ని రచించాడు. ఆ కావ్యం పేరు దేవీశతకమ్. అందులో ఒక శ్లోకం, ఆ శ్లోకానికి అనుసరణ - ఈ క్రింద.
సరస్వతి ప్రసాదం మే స్థితిం చిత్తసరస్వతి |
సర స్వతి కురు క్షేత్రకురుక్షేత్రసరస్వతి ||
క్షేత్రకురుక్షేత్రసరస్వతి సరస్వతి = శరీరమనే కురుక్షేత్రమున సరస్వతీ నదివైన ఓ సరస్వతీ
ప్రసాదం సర = ప్రసన్నతను పొందుము
మే చిత్తసరస్వతి = నా యొక్క చిత్తమనే సముద్రంలో
స్థితిమ్ = స్థితిని
స్వతి = బాగుగా
కురు = చేయుము
తెనుగు సేత:
కం||
అరయగ దేహం బనదగు
కురుభువిని వరనది పగిదిఁ గూర్పుమ శమమున్,
కరణపు శరనిధి యందున
సరస్వతి! యునికిఁ బనుపున చక్కగ నిమ్మా!
వరనది = సరస్వతి నది
కరణపు శరనిధి = చిత్తమనెడు సముద్రము
ఉనికిన్ = స్థితిని
పనుపున = లాభముగా
బావుందండి
రిప్లయితొలగించండి